Pressek

Besplatna legalizacija kuća čiji su vlasnici Romi jedna je od najkonkretnijih mera za unapređenje stanovanja ove manjinske grupe koja je preduzeta u gradu na Lepenici poslednjih godina. Zahvaljujući projektu koji Grad Kragujevac sprovodi zajedno sa Ekumenskom humanitarnom organizacijom iz Novog Sada biće finansirana legalizacija 42 kuće.

Prvobitni plan bio je da u okviru ovog projekta bude legalizovano 30 kuća, međutim, prijavile su se 42 porodice, pa smo pošto su potrebe velike, zatražili uvećanje kvote, kaže Zoran Pavlović, koordinator za romska pitanja u Skupštini grada Kragujevca.

Po njegovim rečima, do sada su legalizovane dve kuće, dok su ostale u procesu legalizacije. Postupak legalizacije bespravno podignutih objekata u Srbiji počeo je, podsećamo, posle donošenja Zakona o planiranju i izgradnji 2003. godine, ali teče vrlo sporo. Dodatni problem u romskim naseljima predstavlja to što veliki broj kuća ne ispunjava neke od mnogobrojnih zahteva kao što su rešeni imovinsko-pravni status zemljišta, odnosno objekata, kvalitet objekta, odgovarajuća građevinska dokumentacija, infrastruktura… Jedno istraživanje iz 2015. pokazuje da se u 80% romskih naselja u Republici Srbiji manje od 30% stambenih objekata nalazi u procesu legalizacije.

U Kragujevcu, prema procenama, ima oko 500 kuća u vlasništvu Roma koje nisu legalizovane.

Ovo je prvi projekat na teritoriji Kragujevca koji nudi takav vid konkretne pomoći za legalizaciju kuća – finasiranje troškova, koji su za većinu Roma izuzetno visoki, i ubrzavanje same procedure, navodi Pavlović.

Prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva u Kragujevcu živi 1.444 Roma. Procenjuje se, međutim, da ih je u gradu na Lepenici pet do šest puta više, odnosno oko 8.500. Oni žive u 11 gradskih i prigradskih naselja, od kojih je šest nelegalizovano i sa različitim stepenom infrastrukturne opremljenosti, pokazuju podaci iz Lokalnog akcionog plana za socijalnu inkluziju Roma i Romkinja u gradu Kragujevcu za period 2022-2025. godine. U pitanju su Licika, Palilule, Kolonija i Bagremar, Bresnica 1,2 i 3, Ilina Voda – Maršić, Sušica – Aerodrom, Uglješnica – Petrovac, Erdeč – Ćava, Grošnica 1,2 i 3, Drenovački put i Korman.

Najveći broj romskih domaćinstava živi u tri romska naselja: Erdeč – Ćava (300), Grošnica 1,2,3 (300) i Drenovački put (200), dok su najmanja Sušica – Aerodrom i Uglješnica – Petrovac u kojima ima 20 domaćinstava. Naselja Licika i Korman mogu se smatrati romskim homogenim naseljima u kojima žive samo domicilni Romi, jer su sva ostala naseljena i drugim stanovništvom.

Kada je reč o infrastrukturnoj opremljenosti, 7 od 11 romskih naselja ima kompletnu komunalnu infrastrukturu, uključujući kanalizaciju, vodovod, elektroenergetsku mrežu (struja) i asfaltirane saobraćajnice, navodi se u Lokalnom akcionom planu.

Najviše problema, kaže se dalje, ima sa nepostojećom kanalizacijom u četiri naselja – Uglješnica, Grošnica 1, 2, 3, Drenovački put i Korman.

U Kormanu, jednom od najstarijih romskih seoskih naselja na teritoriji Šumadije u kome ima stotinak stanovnika, komunalnih problema ima najviše.

U studiji o podstandardnim naseljima u Srbiji, urađenoj pre nekoliko godina, ovako je opisano naselje Korman:

Kuće su prizemne, u velikoj meri oštećene, napravljene su od pruća i blata i sastoje se od jedne do dve sobe. Naselju se teško pristupa, samo peške, a vozilima nikako. Kućama ne može prići ni vozilo hitne pomoći, ni vatrogasno vozilo. Zbog nepovoljne konfiguracije terena, pristupne puteve je nemoguće propisno izgraditi. Objekti ne ispunjavaju uslove za funkcionalno i bezbedno stanovanje.

Korman nema pristupni put, a još četiri naselja ima problem sa neasfaltiranim putevima unutar naselja: deo Licike, Erdeč, Drenovački put i Uglješnica.

Podaci iz Lokalnog akcionog plana pokazuju i da 5 odsto domaćinstava nema priključak za vodu, manje od pet odsto za struju, dok je sa kanalizacijom situacija najalarmantnija – čak petina kuća u kojima žive Romi nema priključak na kanalizacionu mrežu.

autorka: Marija Obrenović

Tekst je nastao u okviru projekta udruženja Res Publika „Lokalni mediji u službi zajednice: Mediji za sve“, koji se realizuje u okviru Programa malih medijskih grantova koji finansira Ambasada SAD, a administrira Media i Reform Centar Niš. Stavovi, mišljenja i zaključci izneseni u projektu nužno ne izražavaju stavove MRCN i Ambasade SAD već isključivo autora.